Strender Vermaning

Hoewel er reeds vanaf 1532 wederdopers in Oosterend moeten zijn geweest, dateert de eerste vermelding van een Vermaning (bij Doopsgezinden heet hun kerk Vermaning) in Oosterend van 10 februari 1611. Abel Rutgersz, predikant van De Waal en Oosterend meldt dan dat er twee leden van zijn kerk zijn die de vergadering van de wederdopers bezochten.

Aan het eind van de Peperstraat, waar de Vermaning die in 1611 genoemd wordt gestaan heeft, is niet bekend. Maar op 22 februari 1633 heeft opsiender Heijndrick Maertsz Vlamingh ten behoeve van de Mennonijten zijnder gemeente een huijs ende erffve gekocht voor f 800,-. Dit huis is gelegen aan de zuidzijde van de Peperstraat en is in oostelijke richting het één na laatste huis, de verkoper, Korfmaker genaamd, woonde in het laatste huis. Deze Vermaning ging in 1672 samenwerken, met name wat het preekrooster betreft voor de vier liefdeprekers, met de Waterlanders van De Waal, Den Hoorn en de Vlamingen van Den Burg. In 1742, bij de personele quotatie staat deze Vermaning vermeld als ’t Preeckhuijs van de Waterlanders, Het huis doet dienst als Vermaning tot 1775, dus 142 jaar. Door het samengaan van de Vlaams-Waterlandse Vermaningen met de Friezen in 1772, werd hier 1x in de 14 dagen dienst gehouden en was de Vermaning te klein geworden voor diensten met de Doopsgezinden van De Waal samen. Men heeft toen besloten het huis waar Korfmaker vroeger in gewoond had, aan te kopen en beide huizen te slopen. Op de twee lege percelen is toen de huidige kerk in 1775 gebouwd. De bouwkosten bedroegen 3.931 gulden, drie stuivers en veertien penningen.

Op 29 november 1874 werd door ds Jakob Huizinga een nieuwe catechisatiekamer op de kraak gerealiseerd. In de winter werden hier de diensten gehouden, zodat er minder stookkosten waren. Er werd gezongen met een voorzanger en eerst in 1850 werd er een orgeltje geplaatst, dat in 1905 is vervangen door het huidige orgel. Dit orgel werd geleverd door orgelbouwer van Dam, kosten in totaal f 1852,50.

Op 10 september 1972 werd hier de laatste reguliere kerkdienst gehouden. Nu zijn er nog twee diensten in het jaar en is dit monument in bezit van de stichting Holllandse Vermaningen en wordt nu gebruikt voor exposities en het tonen van de geschiedenis van Oosterend door de stichting Strender (= Oosterender) Vermaning